Korkunun Üstesinden Gelmek: Sağlıklı ve Sağlıksız Korku Türleri

Cesaret kaygının olmaması değil, korkuya direnmek ve ona hükmedebilmektir.

– Mark Twain

Beynimiz, yüz milyardan fazla sınır hücresinden oluşan ağlar aracılığıyla her duygumuzu yöneten gizemli bir yapıdır. Bazı duygularımız bilinçli niyetlere ve eylemlere yol açarken, diğerleri otomatik olarak tepki vermemize neden olur. Anksiyete bunlardan biridir. Endişe, beyinde kalp atışlarının hızlanması gibi fizyolojik değişikliklere yol açan kimyasalların salgılanmasıyla ortaya çıkan, tehlikeli bir uyaran ya da tehlike olasılığı karşısında beyinde tam otomatik “savaş ya da kaç” tepkisiyle sonuçlanan zincirleme bir reaksiyondur. hız ve solunum, kas gerginliği ve artan kan basıncı.

Bu tepkiyi başlatan uyaran önümüzde bir örümcek, boğazımızda bir bıçak, konuşmamızı bekleyen insanlarla dolu bir konferans salonu, birdenbire açılıp kapanan bir kapı ya da kazanmak zorunda olduğumuz bir sınav olabilir. . Korku, belirli bir tehdit sonucunda “uyarıcı, savunmacı, koruyucu” bir tepki olarak ortaya çıkan hayati bir “savunma mekanizması”dır ve evrensel bir duygudur.

İnsan büyük, çok sayıda ve kontrol edilemeyen kaygı ve fobilerden sorumlu değildir, ancak sorumlu olmayı ve kontrol etmeyi öğrenmelidir. Tehlike veya tehdit karşısında kaygı duymak normal ve doğaldır. Çünkü “öfke, üzüntü, mutluluk ve korku” dört temel insan duygusudur. Kaygı, doğası gereği herkeste görülen istemsiz, kaçınılmaz ve gerekli bir heyecandır. Örneğin evli ve çocuklu bir danışanım istese de motosiklete binmekten korkuyordu. Bu endişe “sağlıklı ve saygın bir korkuydu” çünkü kontrolün çok hızlı kaybedilmesi kazların ciddi şekilde yaralanmasına veya ölmesine neden olabilir. Bir başka danışanım da pitbull köpeklerinden korkuyordu. Tehlikeli bir köpek olarak bilinen pitbulun insanlara zarar verebilecek güçlü bir çenesi olduğunu söyledi. Etrafta köpek olmamasına rağmen aklına bir pitbull gelince korkmuş. Ne kadar istese de çok korktuğu için park ve bahçelere giremiyordu.

Bu kaygı “rahatsız edici bir korku” idi. Başka bir müşterim arabaya binmekten korkuyordu. Korkusu çok daha rahatsız ediciydi. Çünkü daha şiddetli ve kontrol edilmesi zor olan bu korku, onun hem işini dürüstçe yapmasını engellemiş hem de çoğu zaman bu kaygıyı yaşamasına neden olmuştur. Arabaya binmekten mümkün olduğunca kaçındı, gitmesi gereken yerlere yürüyerek gitti ve arabaya binmesi gerektiğinde sakinleştirici almak zorunda kaldı. Korna sesini duyunca yerinden sıçradı, kalbi deli gibi atıyordu. Bu kaygı aynı zamanda “acı verici bir korku” idi. Bir başka danışanım da babasını kaybettikten sonra başına kötü bir şey geleceğinden korktuğu için iki yıl evinden çıkamadı. Hayatı kısıtlanmış ve acı verici hale gelmişti. Bu korku “gerçek dışı bir korku” idi.

Can ve mal güvenliğini koruyan “ev alarm sistemleri” hırsızlığa karşı çözümler üretirken yangın, gaz kaçağı, acil sağlık ve panik durumları gibi özel çözümleri de içermektedir. Bu tür bir alarm, eve bir hırsız girdiğinde çalışmalıdır. Gerekli kişilerin duyabileceği kadar yüksek bir ses çıkarmalıdır. Ancak yakın çevrede paniğe neden olacak kadar rahatsız edici olmamalıdır. İşini bitirdiğinde de sessiz olmalıdır. Dehşet de tıpkı hırsız durumunda çalan alarm gibidir ve işlevi önce kişiyi bir tehlikeye karşı uyarmak, sonra bu tehlikeye karşı en etkili çabayı göstermektir. Dolayısıyla “sağlıklı ve normal bir korku”, tehdit ve tehlike karşısında savunma sistemlerini harekete geçirmek ve harekete geçirmek açısından ölçülü bir etkiye sahip bir alarmdır.

Sağlıklı ve sıradan bir endişe, gerçek tehlike karşısında uygun ve samimi hareket etmeli, ciddiyeti tehlike ile orantılı olmalı ve savunmada etkili olmalıdır. Ayrıca tehlike geçtikten veya çok tehlikeli bir durumun söz konusu olmadığı anlaşıldıktan sonra çabuk ve kolay bir şekilde sona erdirilmelidir. Aksi takdirde faydasız ve tehlikeli olacaktır. Çünkü bitmeyen ve devam eden, kontrol edilemeyen ve kontrolden çıkan kaygı, tehdit ve tehlike anında kişilerin uyarı kapasitesini felç eden bir “panik atak” durumuna dönüşebilmektedir.

Hareket ve kontrol açısından bozuk bir alarm gibi olan “sağlıksız ve anormal korku” çok yorucu ve yıpratıcıdır. Çok düşük tehdit ve tehlike eşiklerinde bile birden çok kez çok güçlü bir şekilde tetiklenir ve dayanıklılık söz konusu olmadığından hızla paniğe dönüşür. Adını Aykut koyduğum müvekkilim sosyal fobisi nedeniyle evden çıkamamış; “Sanki herkes bana bakıyor. Büyük bir utanç duyuyorum. Hemen kaçmak istiyorum. Ölecek gibi hissediyorum, bir daha kimseyi görmek istemiyorum. Kendimi sürekli kovalanan avlanmış bir hayvan gibi hissediyorum. Biri bana bir şey söylemeye çalıştığında kulaklarım çınlıyor, anlamsızca kızarıyor, titriyor veya terliyorum. Çok korkuyorum!” diyordu.

“Sosyal fobi”, kişinin başkaları tarafından yargılanmaktan korktuğu sosyal durumlarda utandırılma veya aşağılanma konusunda bariz ve her zaman endişe duyduğu bir “anksiyete bozukluğu” dur. Sosyal fobisi olan bireyler, başkalarıyla yakın etkileşim içinde olma ya da oburlarının yanında bir eylemde bulunma ihtiyacı duydukları durumlardan korkarlar ve mümkün olduğunca bunlardan kaçınmaya çalışırlar. Başkalarının kendileri hakkında “depresif, zayıf, deli ya da aptal” gibi yargılarda bulunacağını düşünürler. Ellerinin veya seslerinin titrediğini veya terlediklerini veya kırmızı olduklarını fark edeceklerinden korktukları için toplum içinde konuşmaktan korkarlar. Bu sağlıksız ve sıra dışı kaygıyı kontrol etmek çok zordur. Anksiyete alarmı gerçek bir tehlikeye veya tehdide uyarlanmaz ve hızla kontrol edilemez bir panik atağa dönüşebilir ki bu benim “korku korkusu” olarak tanımlıyorum.

Bir danışanım yaşadıklarını şöyle anlatıyordu: “Topluluk içinde konuşamam. Partiye katılamıyorum. Yabancılarla tanışmak gibi sosyal faaliyetlerden her zaman uzak dururum. Bir iş yaparken başkaları tarafından izlenmekten, işverenimle konuşmaktan, bir kadınla tanışmaktan, umumi tuvaletleri kullanmaktan, telefonda konuşmaktan, oburların önünde yazmaktan, toplum içinde kızarmaktan veya kontrolümü kaybetmekten çok ama çok korkuyorum. Ayrıca bu kaygı gelir gelmez hızla panik atağa dönüşeceğinden de çok korkuyorum. Korkarım bu beni deli edecek.

Korku gitti, ama geri geliyor. Ne kadar sık ​​ve ne kadar çok korkarsam, o kadar şiddetli ve kolay korkarım. Hatta bazen biriyle konuşmayı düşündüğümde korkuyorum ve panik atak geçiriyorum. Kalbim heyecandan çarpıyor, bacaklarım uyuşuyor, titriyorum, bağırsaklarım düğümleniyor, başım dönüyor… Aklım korkunç rezillik manzaralarıyla dolu… Bu görüntülerden kurtulamıyorum. …”

Bu türden birçok ve acil endişe, fobi alarmlarıdır. Sağlıksız ve sıra dışı bir dehşetin yatışması veya tamamen ortadan kalkması uzun zaman alır ve bu tür kaygılar çok kolay bir şekilde yeniden alevlenebilir.