Zaman hayatımızı şekillendirir ve ondan asla kaçamayız. Kurduğumuz saatler ve alarmlar tamamen hayatımızı etkiler. Teknolojimizden vazgeçip doğaya dönsek bile, yine Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşüne ve Güneş etrafındaki hareketine bağlı olarak yaşamak zorundayız. İnsanlık dünyamızda evrensel bir zaman ve zaman dilimini kabul etmektedir.
Dünya dışı bir yerdeyken zaman nasıl işliyor?
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda günde 16 gün batımı olduğu için saat dilimi olarak evrensel saat (UT) kabul edilmektedir ve bu Greenwich Ortalama Saati (GMT) ile tamamen aynıdır.
Bu mantığa göre evrensel zaman tam olarak Ay’daki zamandır. Ancak bu mutlak gerçek değildir. Artemis III tekrar Ay’a inecek ya da daha fazla üs kurulacak olsa bile hangi saat diliminin kullanılacağı konusunda bir anlaşma yok. Şu anda, uzayda bir görev üstlenildiğinde, yürütüldüğü ülkeye karşılık gelen saat dilimi kullanılmaktadır.
Ama Dünya’da olduğu gibi Ay’da da Güneş’i kullanmak işe yaramıyor. Çünkü burada gün doğumundan gün batımına kadar geçen süre 14.77 Dünya gününe karşılık geliyor. Daha önce de internet üzerinden “Ay Standart Saati” diye bir teklif ortaya atılmıştı. Bu teklifte; Saniyeler, dakikalar ve saatler aynı kalır, 24 saat bir döngü olarak kabul edilir, 30 döngü tam bir ay gününe karşılık gelir ki buna kabaca gerçek diyebiliriz.
Peki Apollo astronotları Ay’da hangi saat dilimini kullandı?
Apollo astronotları Ay’da verimli zaman geçirdiler, peki neden onların yolunu takip etmiyoruz? Burada küçük bir sorun var. Yukarıdaki başlık aslında hileli bir sorudur. Astronotlar rastgele bir zaman dilimi kullanmıyorlardı. Ne UTC’yi ne de kalkış yaptıkları Florida’nın saat dilimini kullandılar. Astronotlar, Başlatma Zamanı Geçmişi (GET) olarak bilinen bir zaman sistemi kullandılar. Bu dilimde, lansmandan itibaren süre dakika, saat ve gün olarak sayıldı.
Kalkıştan sonra belirli bir zamanda gerçekleşen faaliyetlere dayalı görevlerde pek çok şey önemliydi, bu nedenle belirli bir saat diliminden ziyade o saati kullanmak daha mantıklıydı. Ancak, bu artık Ay’a daha uzun vadeli bir görev için pek mantıklı gelmiyor, bu nedenle bir analize ihtiyaç var.
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) buna karar verilmesi için bir davet yayınladı. Ay yüzeyinde bir saat dilimi ihtiyacı astronotlar için acil olmasa da Ay’ın etrafında bir bağlantı sistemi kurmak bu kararı zorunlu kılacak.
